همه ما بالا پایین شدنهایی داریم، ولی از کجا میتوانیم بفهمیم که نشانه ابتلا به اختلال شخصیتی است؟
اختلال شخصیتی داشتن، شرایط روانی خاصی ست که اجازه و امکان ارتباط سالم یا تعامل با دیگران را نمیدهد. شخصیت شما بیانگر شماست. بر دریافت و تعامل شما با محیط پیرامونتان مؤثر است. کسی که اختلال شخصیت دارد ” راه خود را میرود” و قادر به سازگاری با موقعیتها و تغییرات زندگی نیست. قادر به برقراری دوستی یا پیوند نزدیک نیست. همه گاهی قادر به برقراری ارتباط نیستند. گاهی با دوست خود مشکل یافته یا با والدین خود نزاع میکنند. پس از کجا میتوانید بفهمید که اختلال شخصیت دارید یا نه؟
ده نشانه اختلال شخصیت:
۱. مشکلات عزت نفس
اختلال شخصیت میتواند برای برخی باعث عزت نفس افراطی بالا و یا بسیار پایین شود. برخی هم انگارهای که از خود دارند اتر میگذارد. مثلاً، یک لحظه خود را آدمی مهربان و دوست داشتنی میشمارید و لحظهای دیگر غیر دوست داشتنی و بی رحم. این خودانگاره ناپایدار در شخصیتهای مرزی (BPD) دیده میشود.
کسانی که اختلال شخصیتی خاصی دارند، نوعی حس غلوآمیز از خود دارند که از آن تحت عنوان خودبزرگ بینی هم یاد میشود. احساس میکنند از دیگران بهتر یا باهوشتر هستند. اختلال شخصیت این گونه است.
۲. ارزشهای ناپایدار
ممکن است در محیط کار آدمی مقبول به نظر رسید، اما در خانه چنین نباشید. با غریبهها مهربان باشید، اما با عزیزانتان بی ادب و بی رحم باشید. شخصیت ضد اجتماعی اینگونه است.
۳. مشکلات با نزدیکان
اختلال شخصیت باعت میشود ارتباط داشتن دشوار شود و دیگران را کنار بزند. رفتارهایتان باعث میشود دیگران بترسند ودیگر نخواهند با شما وقت سپری کنند. وقتی با دیگران دچار سوتفاهم شوید، برقراری ارتباط دشوار میشود. ممکن هم هست انگیزهها و عواطف خود را بر دیگران فرافکنی کنید.
۴. نامهربانی و همدل نبودن
اگر اختلال شخصیتی داشته باشید، مهربان بودن برایتان دشوار میشود. غیرحساس و بی توجه میشوید. برخی دروغگو میشوند، بی آنکه از تأثیر دروغگویی خود بر دیگران مطلع باشند. دروغ می گویید تا بابت رفتارتان مورد سرزنش قرار نگیرید.
۵. حدومرز نداشتن
کسانی که اختلالات شخصیتی دارند، به احتمال زیاد یا نمیخواهند حدوحدودی داشته باشند یا رعایت حدومرز برایشان دشوار است. اهمیت و توجهی برای حدومرزهای دیگران قائل نیستند.
شاید نخواهید حدومرزها را نادیده بگیرید یا شاید مشکلتان ندانستن حدوحدودی است. برخی دانسته و عامدانه مرزشکنی میکنند، حتی وقتی که به ایشان گوشزد میشود.
۶. سبک والدینی مساله دار
والدینی که اختلال شخصیت دارند، ممکن است سبک والدینی غیرمسئولانهای داشته باشند برخی آدمهای با اختلال شخصیتی، زیاده از حد در امور فرزندانشان مداخله میکنند، زیاده از حد عاطفی هستند و در روابط خانوادگی زیاده از حد درگیر هستند.
برخی نیز کاملاً کناره میگیرند و در زندگی فرزندانشان هیچگونه تاثیری ندارند. در بسیاری از موارد فرزندان از والدین مبتلا به اختلال شخصیت خود اثر میگیرند.
۷. مشکل در مهار عواطف
اگر اختلال شخصیت داشته باشید، در مراقبت از عواطف خود مشکل دارید. وقتی چیزی باب میلتان نباشد، ممکن است عصبانی شده یا سریع واکنش نشان دهید. مثلاً کسی که اختلال شخصیت مرزی دارد و خلقش زیاده بالا و پایین میشود و کسی که اختلال شخصیت هیستریک دارد، سریع خلقش تغییر میکند. از نشانههای اختلال شخصیت مرزی احساس تهی بودن و برونریزی خشم است.
۸. مشکلات اضطرابی
کنار آمدن با موقعیتها و حوادث پر استرس برای کسانی که اختلال اضطرابی دارند، مشکل است و شاید سعی کنید به روشهای ناسالم با استرس خود کنار بیایید. مثلاً کسی که شخصیت مرزی دارد، ممکن است به خودش آسیب برساند تا در مقابل احساس رهاشدگی و عوامل فعلی استرس زا اوضاع را کنترل کند.
۹. خود آگاهی پایین
معمولاً کسانی که اختلال شخصیت دارند، نمیتوانند تشخیص دهند که مشکل دارند. ممکن است در حالت انکار به سر ببرند یا دنبال درمان نروند، حتی زمانیکه اطرافیان پیشنهاد کمک میدهند. ممکن است دیگران را به خاطر رفتار یا مشکلات خود مورد سرزنش قرار دهید.
مثلاً اگر مشکلاتی در ارتباطتان هست، سهم مسؤلیت خود را در این میان نمیپذیرید و تقصیرها را گردن طرف مقابل میاندازید.
مثلآ کسانی که اختلال شخصیت وسواسی دارند، شاید متوجه نباشند که تلاش ایشان در راستای سازماندهی امور، بر روابط ایشان تأثیر منفی میگذارد و در برابر تغییر کردن مقاومت دارند.
۱۰. مشکلات کاری
اختلالات شخصیتی، نه فقط روابط را دشوار میسازند، بلکه در انجام امور حرفهای نیز مانع ایجاد میکند. ممکن است با رؤسا، و مقامات مافوق سرشاخ شوند و انجام کار تیمی برایشان مشکل است. اما خشمگین شدن و نزاع تنها مانع بر سر راه فعالیت حرفهای نیست. کسی که اختلال شخصیتی اسکیزوییدی دارد، نمیتواند شغلی را برای طولانی مدت حفظ کند، چون یا بسیار منزوی است یا بسیار خجالتی.
نویسنده: استف کوئیلهو
مترجم: مینو پرنیانی