فهرستی از ویژگی های تشخیصی
از پردازش عمقی مشترکات میان آدم های بسیار حساس به ویژگی های فهرست شده ذیل دست یافتیم. هیچ آدم بسیار حساسی حائز تمامی این ویژگی ها نیست، اما به احتمال بسیار زیاد واریته ای از اکثریت آنها را داراست. به ندرت معدودی از این ویژگی ها را دارد. مگر اینکه کاملا در وضعیت هشیار به سر برد. اگر اینطور باشد یعنی اقلیت این ویژگی ها را داشته باشد، دلیل آن موضوعی دیگر است، نه یک تفاوت ژنتیکی.
١. ترجیح می دهد قبل از ورود به یک موقعیت مدتی برکنار بماند، معمولا ترجیحش مشاهده کردن و تفکر قبل از اقدام است. “گاهی آرزو می کنم ای کاش دیگران مدتی مرا به حال خودم بگذارند تا قبل از ورود به ماجرا مدتی را صرفا نظاره کنم.”، “ترجیح می دهم ابتدا همه چیز را بررسی کنم ببینم قرار است درگیر چه چیزی بشوم.”
٢.بسیار هشیار بودن نسبت به جزئیات و تغییرات کوچک. “وقتی داشتید صحبت می کردید متوجه شدم تمایل دارید ‘دکتر’ خطابتان کنم. می خواهید از این به بعد ‘دکتر’ صدایتان کنم؟ “” آن تصویر(فرش، مدل مو…) جدید است. نیست؟ “
٣. نسبت به افکار و عواطف دیگران هوشیارتر است. به علائم و شواهد غیر کلامی توجه داشته و حدس های درستی می زند. شاید چون شهودهایش نیز مبتنی بر جمع بندی از همین حال و احوالات است.” گاهی احساس می کنم میتوانم ذهن دیگران را بخوانم. “” واقعا تحت تاثیر خلق و خوی دیگران قرار می گیرم. “
۴. از محیط نابسامان و بد دوران کودکی یا بزرگسالی بیشتر آسیب می بیند، اما به همان نسبت از حمایت های دیگران و محیط بیشتر منتفع می شوند ( والدین با مهارت، تعلیم کودکان، یا مدیریت فکورانه دوران بزرگسالی).
۵. عمل هوشیارانه مبتنی بر شواهد و نتایج _چطور شد که چنین شد، و موضوع ممکن است به کجا ختم شود، و این کار چه نتیجه ای دارد. بیشتر اوقات در حال تفکرند. ” اگر هر کسی آشغالی که دارد را بر زمین بریزد، چه خواهد شد؟” ” اگر کارم را به موقع انجام ندهم، باعث می شوم سرعت کار دیگران نیز پایین بیاید.
۶.نگرانی بسیار زیاد درباره نظر دیگران و اینکه از همان دوران کودکی آدم بسیار همدلی است. “نمی توانم کناری بایستم و ببینم چنین بلایی دارند سر او در می آورند.” “همه تلاشم را می کنم تا دیگران متوجه معضل گرمایش زمین بشوند.”
٧.به سرعت تحت تاثیر محرکات قرار گرفته و در نتیجه به سرعت بیش برانگیخته می شود. اصولا همه آدم ها وقتی بیش برانگیخته می شوند، کارآمدی کمتری از خود نشان می دهند. اما بسیار حساس ها با محرکات کم نیز خیلی سریع برانگیخته ی شوند، در نتیجه از ایشان می شنویم که چون موقعیت آرامی نبود و پر از محرکات بود، دچار مشکل شده و یا شکست خوردند (مثلا در کنسرت، سخنرانی عمومی، ملاقات با افراد غریبه، هنگام امتحان، آزمون های زمان دار، و همینطور مکان های پرسروصدا).” مسخره است. در عمل خیلی پرتوانم، اما موقع امتحان خراب می کنم.” “من از پس امتحانات تستی برنمی آیم.”
٨.نابغه، خلاق، هنرمند یا عاشق هنر است. “عاشق اپرا هستم، از وقتی در ۵ سالگی در رادیو آواز اپرا شنیدم، عاشقش شدم.”
٩.علاقمندی زیاد به معنویات و معمولا گرایش به یکی از انواع آن دارد. “من واقعا از دعا کردن منتفع می شوم.” “من هر روز مراقبه می کنم.”
١٠.گزارشات بیشتری از واکنش عاطفی در مقابل حوادث از خود نشان می دهند، در حالیکه عکس العمل دیگران در قبال این حوادث اندک است. “وقتی مجبورم بی وقفه پشت سر هم کارهای متنوع را انجام دهم اشکم در می آید. ” ” همه برایشان اوضاع عادی ست، ولی من ویران می شوم. “
١١. در مقابل تغییرات، دچار تنش غیرعادی می شود.” ” اصلا فکرش را نمی کردم که جابجایی باعث شود اینقدر اندوهگین شوم.” “واقعا کنار آمدن با این تغییر در زندگیم خیلی دشوار است.”
یکی از دلایل جذاب بودن بیماران بسیار حساس و چالش برانگیز بودن کار با ایشان و احتمالا اشتباه کردن در رابطه با ایشان آن است که آدم های بسیار حساس، واکنش جدی‌تری از خود نشان می دهند، به هر حال واکنش نشان دادن به یک موقعیت عاطفی امری طبیعی است.
ترجیح آدم های بسیار حساس به پردازش عمیق اطلاعات است، که خود باعث می شود عواطف بیشتری درگیر شوند. و اگر آدم بسیار حساس. دوران کودکی دشواری داشته است، در مقایسه با غیر حساس ها آمادگی بیشتری برای ابتلا به افسردگی و اضطراب و خجالتی شدن دارند، چون بیشتر تحت فشارند. معادل دانستن این ویژگی با “آسیب پذیری بیشتر” ، “نوروتیک” بودن بسیار حساس ها همان قدر کوته بینانه است که بخواهیم بگوییم هرکس پوست لطیف و نازکی دارد، سرطان پوست می گیرد.
شک نیست آدم های بسیار حساس واکنش های عاطفی قویتری از خود نشان بدهند نکته ای که در روان‌درمانی باید به آن توجه شود این است، اندکی انتقاد موجبات شرمساری فرد بسیار حساس می شود. تشویق متوسط موجب سرخوشی وی را فراهم می کند و البته اینکه احتمال این نیز وجود دارد که عواطف شما مورد کج فهمی قرار گیرد
نتیجه گیری کلی : آدم های بسیار حساس عواطف قویتری دارند. چه مثبت و چه منفی….
برگرفته از کتاب روان درمانی و آدم بسیار حساس (فصل اول) نوشته الین آرون
ترجمه مینو پرنیانی (در حال انتشار)
